Ở huyện Chương Mỹ, khoảng 90% các làng nghề đang hoạt động sản xuất và kinh doanh các sản phẩm từ mây, tre và giang đan. Trong quá khứ, các làng nghề này đã tạo ra giá trị kinh tế lớn, cung cấp việc làm và thu nhập cho hàng nghìn lao động. Tuy nhiên, hiện nay tại Chương Mỹ, các làng nghề đang dần thu hẹp và nhiều hộ sản xuất đang đối mặt với nguy cơ phá sản.
Càng làm càng lỗ
Huyện Chương Mỹ đứng đầu thành phố về số lượng làng nghề, với tổng cộng 174 làng nghề. Trong số đó, nhóm nghề sản xuất mây, tre, giang đan chiếm tới 90%. Tuy nhiên, theo nhiều chủ doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất mây, tre, giang đan của huyện đang gặp khó khăn, đây là tình trạng chưa từng xảy ra kể cả trong thời điểm suy thoái kinh tế thế giới. Bà Nguyễn Thị Toan, Giám đốc Công ty TNHH SX và TM Song Hàn tại xã Phú Nghĩa, cho biết doanh thu của công ty trong năm nay chỉ bằng một nửa so với năm trước, mặc dù đã đến cuối năm. Năm 2009, công ty đạt doanh thu 17-18 tỷ đồng, nhưng năm nay chỉ còn 8 tỷ đồng. Số lượng lao động cũng giảm đáng kể từ hàng trăm xuống còn 5 công nhân, sản xuất giảm sút và chủ yếu để duy trì quan hệ với một số đối tác cũ.
Chương Mỹ (Hà Nội): Lao đao làng nghề mây, tre, giang đan
Không chỉ có bà Toan, nhiều doanh nghiệp và cơ sở sản xuất tại xã Phú Nghĩa đang đối mặt với tình trạng “sống dở chết dở” khi sản xuất ra càng nhiều càng lỗ. Theo ông Vương Văn Cẩn, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Nghĩa, đây là một xã nghề với tất cả 7 thôn được công nhận làng nghề của tỉnh Hà Tây (cũ). Tổng doanh thu từ hoạt động của làng nghề trong xã đã giảm từ 110 tỷ đồng vào năm 2009 xuống còn 80 tỷ đồng ước tính đến hết năm 2010, giảm 30 tỷ đồng. Năm 2009, xã Phú Nghĩa có 17 doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm từ mây, tre, giang đan, nhưng hiện nay chỉ còn 11 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này.
Sản xuất giảm sút đã khiến cho số lượng người lao động tại xã giảm đáng kể. Trong quá khứ, xã có khoảng 5.000 lao động làm nghề mây, tre, giang đan, nhưng hiện nay chỉ còn khoảng 3.500 lao động. Trong đó, 1.500 người đã phải chuyển sang làm công nhân tại các nhà máy, xí nghiệp hoặc đi làm thuê tại các thành phố lớn. Đây là một mất mát lớn cho xã, bởi hầu hết các công nhân này đều có tay nghề cao.
Chương Mỹ (Hà Nội): Lao đao làng nghề mây, tre, giang đan
Khát vốn và nguyên liệu
Sản xuất của các làng nghề bị giảm sút do nguyên nhân chính là nguyên liệu đầu vào ngày càng khan hiếm và đắt đỏ, theo nhiều chủ doanh nghiệp và cơ sở sản xuất. Trong một năm qua, giá mây tươi (bóc vỏ, tuốt trần nguyên sợi) đã tăng từ 11.000 đồng/kg lên 12.500 đồng/kg, giá song từ 3.200 đồng/kg tăng lên 3.800 đồng/kg, và giá nước ôxy (dùng để tẩy trắng mây) tăng từ 240.000 đồng/can lên 340.000 đồng/can. Ngoài ra, giá các nguyên liệu phụ như bìa cát tông, xăng dầu, hóa chất cũng tăng, đẩy chi phí sản xuất lên cao.
Trong khi đó, giá các đơn hàng không tăng, do hầu hết các doanh nghiệp đã ký hợp đồng từ đầu năm và phải cạnh tranh để giành thị trường, khó có thể tăng giá bán. Tình trạng này khiến cho các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất phải tự tìm kiếm nguồn nguyên liệu từ rất xa, như guột và mây tươi được mua từ các tỉnh Nam Trung Bộ, tre, nứa được mua từ các tỉnh miền núi phía Bắc. Mỗi ngày, cả huyện Chương Mỹ cần hàng tấn mây, tre, giang nhưng vùng nguyên liệu ở địa phương lại chưa đáp ứng được nhu cầu sản xuất.
Ngoài khó khăn về nguyên liệu, hầu hết các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất trong làng nghề đều bắt đầu từ nông dân, có nguồn vốn tự có rất hạn chế. Tuy nhiên, lãi suất ngân hàng hiện đang ở mức rất cao, khoảng 19-20%/năm, nhiều doanh nghiệp và cơ sở sản xuất không dám vay tiền. Kinh doanh nghề mây, tre, giang đan quay vòng vốn chậm, đồng vốn đầu tư thường mất khoảng 5 tháng mới có thể thu về giá trị. Nhiều doanh nghiệp đã vay vốn nhưng sau khi hoạch toán thường bị lỗ.
Chương Mỹ (Hà Nội): Lao đao làng nghề mây, tre, giang đan
Để đối phó với giá vật tư tăng cao, một số cơ sở sản xuất đã phải cắt bớt nguyên liệu, dẫn đến chất lượng sản phẩm giảm sút. Nếu tình trạng này kéo dài, sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng sản phẩm, uy tín và thương hiệu của làng nghề.
Ông Đào Xuân Hà, Phó Trưởng phòng Kinh tế huyện Chương Mỹ, cho biết rằng các làng nghề đang rất cần được hỗ trợ. Trên thực tế, nếu không có rủi ro bởi thiên tai, Nhà nước thường hỗ trợ người nông dân giống và vốn để khôi phục sản xuất. Tuy nhiên, tại các làng nghề, doanh nghiệp và cơ sở sản xuất vẫn phải tự túc. Gần đây, Hà Nội đã cho trồng thí điểm khoảng 100 ha mây nếp tại các vùng đồi gò của huyện Quốc Oai, Thạch Thất, Chương Mỹ và Ba Vì để đáp ứng nhu cầu nguyên liệu tại chỗ. Tuy nhiên, số mây này vẫn chưa được thu hoạch và nếu thu hoạch, cũng chưa đủ để đáp ứng nhu cầu sản xuất. Do đó, để các làng nghề sớm vượt qua khủng hoảng, cần sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng về cơ chế và chính sách bảo đảm nguồn nguyên liệu và vốn vay.
Để lại bình luận